รู้จักความสนใจทางอาชีพ
ความสนใจทางอาชีพ คืออะไร?
ความสนใจทางอาชีพ (RIASEC) คือ แบบทดสอบที่จะช่วยให้เราตัดสินใจเลือกอาชีพได้ดีขึ้น โดย RIASEC ถูกออกแบบมาจากการวิจัยของนักจิตวิทยา จอห์น ฮอลแลนด์ ที่สามารถสะท้อนให้เราได้รู้จักบุคลิกภาพ ความชอบ ความสนใจ ความสามารถ และพรสวรรค์ที่ตรงกับตัวเอง เมื่อถึงเวลาที่เราต้องเลือกที่จะเรียนต่อ หรือประกอบอาชีพในอนาคต ก็จะช่วยในการตัดสินใจให้เราเลือกได้ตรงตามความสามารถของเรา ได้ทำงานที่ชอบ และมีความสุขกับสิ่งที่ทำด้วย
จะรู้ได้ยังไงว่าเรามีความสนใจทางอาชีพแบบไหน?
สามารถค้นหาความสนใจทางอาชีพของตัวเอง ได้จากการทำ แบบทดสอบจิตวิทยาค้นหาตัวเอง เมื่อน้อง ๆ รู้แล้วตัวเองได้ตัวอักษรอะไรใน RIASEC สามารถอ่านคำอธิบายความสนใจทางอาชีพของตัวเองด้านล่างได้เลย
รหัสอาชีพ RIASEC ประกอบไปด้วยอะไรบ้าง?
ประกอบไปด้วย
R = Realistic นักปฏิบัติ
I = Investigative นักคิดวิเคราะห์
A = Artistic นักสร้างสรรค์
S = Social นักช่วยเหลือ
E = Enterprising นักโน้มน้าว
C = Conventional นักจัดการ
R = Realistic
นักปฏิบัติ คือ กลุ่มคนที่ชอบทำกิจกรรม หรืองานประเภทที่ได้ลงมือทำ ชอบการได้ใช้การเคลื่อนไหวและใช้ทักษะ
คำจำกัดความ
น้องมีแนวโน้มที่มีความถนัดเกี่ยวกับ อุปกรณ์ เครื่องยนต์กลไก ชอบแก้ไข ซ่อมแซมอุปกรณ์ต่างๆบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักปฏิบัติ/Realistic ชอบการทำงานที่ใช้กำลังแรงกาย และมองเห็นปัญหาในงานที่จะต้องแก้ไขได้ชัดเจน มีอดทน พากเพียร และ จริงจัง ในการทำงาน มีแนวโน้มที่จะปฏิบัติตนคล้อยตามระบบ และกฎเกณฑ์ นอกจากนี้ บุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักปฏิบัติ/Realistic มักจะชอบทำกิจกรรมกลางแจ้ง รวมถึงการเล่นกีฬา และบุคคลกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะไม่ถนัดในการเข้าสังคม และการพูด ดังนั้นจริงชอบทำงานคนเดียวมากกว่าทำงานกับคนหมู่มาก
ด้านการเรียน
เนื่องจากบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักปฏิบัติ/Realistic จะชอบการแก้ไขปัญหาที่มองเห็นได้ชัดเจนเป็นรูปธรรม ไม่ซับซ้อน ในการเรียนรู้วิชาต่างๆ ผู้ปกครองอาจมีส่วนช่วยในการแนะนำให้เด็ก นำสิ่งที่เรียนรู้มาทำเป็นสื่อการเรียนรู้ที่เป็นรูปธรรม เช่น วาดสิ่งที่เรียนรู้ออกมาเป็นภาพ เป็นรูปธรรมเพื่อความเข้าใจในการเชื่อมโยงบทเรียนต่างๆ หรือ สมมติอุปกรณ์รอบตัวเป็นรูปธรรมเพื่อแก้โจทย์ทางคณิตศาสตร์ เป็นต้น นอกจากนี้ผู้ปกครองสามารถค้นคว้าหาสื่อการเรียนรู้ที่องค์กรต่างๆ ผลิตขึ้นเป็นเกมกระดานเพื่อใช้ในการสอนวิชาต่างๆ สื่อการเรียนรู้ที่เป็นรูปธรรมนี้จะช่วยให้น้องเรียนรู้ได้ดียิ่งขึ้น
นอกจากนี้ บุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักปฏิบัติ/Realistic จะไม่ถนัดในการเรียนรู้กับคนหมู่มาก ดังนั้น หากน้องต้องการที่จะทบทวนบทเรียนคนเดียว มากกว่าเป็นกลุ่ม ผู้ปกครองอาจสามารถส่งเสริมได้โดยให้เวลาส่วนตัวในการทบทวนบทเรียน หรือเข้าไปสนับสนุนในเรื่องของสื่อการเรียนรู้ที่เป็นรูปธรรมแก่เด็ก
I = Investigative
นักคิดวิเคราะห์ คือ คนที่ชอบวิเคราะห์ปัญหาที่ซับซ้อน ชอบวิเคราะห์สถานการณ์ต่างๆ เก่งในด้านการใช้ปัญญาในการแก้ปัญหา อยากรู้อยากเห็น ชอบเรียนรู้ ชอบอ่านหนังสือ
คำจำกัดความ
น้องมีลักษณะที่ชอบการวิเคราะห์ ช่างสงสัย มีความอยากรู้อยากเห็น คิดแก้ปัญหาอย่างมีหลักการและเหตุผล มีความละเอียดรอบคอบ ทำให้บุคคลที่มีบุคลิกภาพเช่นนี้ชอบงานที่ท้าทายความสามารถ งานที่มีการคิดวิเคราะห์ที่ซับซ้อน เช่น ที่เป็นการแก้ไขปัญหาทางคณิตศาสตร์ หรือวิทยาศาสตร์ งานวิจัยทางวิทยาศาสตร์
เนื่องจากบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักคิด/Investigative ชอบการคิดวิเคราะห์ทำให้ขาดทักษะในการสร้างสัมพันธภาพกับบุคคลอื่น จึงเป็นคนที่มีแนวโน้มเก็บตัว ไม่ชอบการเข้าสังคม และขาดทักษะทางการพูด
ด้านการเรียน
บุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักคิด/Investigative จะมีคำถาม และสงสัยในที่มาที่ไปของเนื้อหาในวิชาต่างๆ ผู้ปกครองสามารถชี้นำ หรือใช้คำถามพูดคุยกับนักเรียนเพื่อกระตุ้นให้เด็ก คิดวิเคราะห์ในเรื่องการเรียนรู้แต่ละวิชาโดยใช้หลักทางวิทยาศาสตร์ เช่น ประวัติของบุคคลสำคัญนี้มาจากไหน มีหลักฐานอะไรที่บ่งบอกว่าเป็นความจริง เป็นต้น ซึ่งบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักคิด/Investigative มีแนวโน้มที่จะถนัด ในวิชาวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ ซึ่งในตัวเนื้อหาวิชาจะต้องมีการคิดวิเคราะห์และแก้ไขปัญหาต่างๆ อยู่แล้ว การช่วยนำให้น้องคิด
A = Artistic
นักสร้างสรรค์ คือ คนที่มีความสามารถด้านการสร้างสรรค์ มีจินตนาการ คิดนอกกรอบ ไม่ทำตามกฎหรือคล้อยตามผู้อื่น รักอิสระ และเป็นตัวของตัวเองสูง
คำจำกัดความ
น้องชอบความเป็นนามธรรม มีความชอบทางด้านศิลปะ และดนตรี มีความคิดริเริ่ม สร้างสรรค์ ชอบการแสดงออก และมีความเป็นตัวของตนเองสูง ไวต่อการรับรู้ และแสดงอารมณ์ความรู้สึก มักจะมีทักษะด้านความเป็นระเบียบแบบแผนน้อย ในขณะเดียวกัน บุคคลที่มีแนวโน้มเป็นแบบกลุ่มนักสร้างสรรค์/Artistic มักจะทำตามใจต้องการ ไม่ชอบเลียนแบบใคร ไม่ชอบพึ่งพาผู้อื่น ด้วยเหตุที่ไวต่อการรับรู้ และแสดงอารมณ์ความรู้สึก จึงทำให้อ่อนไหวง่าย และเจ้าอารมณ์ อาจใช้อารมณ์และความรู้สึกในการตัดสินใจ
ด้านการเรียน
เนื่องจากบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบกลุ่มนักสร้างสรรค์/Artistic เด่นจะมีความชอบทางด้านศิลปะ ดนตรี และการแสดงออก ดังนั้นผู้ปกครองสามารถสนับสนุนความสามารถด้านศิลปะ ดนตรี และการแสดงออกตามความถนัด และความชอบของนักเรียน เช่น พาไปศึกษาดูงานตามวิทยาลัย/มหาวิทยาลัย และคณะที่มีชื่อเสียงทางด้านที่น้องสนใจ เรียนทักษะด้านนั้นๆเพิ่มเติมกับรุ่นพี่ที่เรียนอยู่ในคณะนั้น หรือ โรงเรียนสอนเสริมทักษะ ผู้ปกครองอาจพาน้องไปเข้าร่วมกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น พิพิธภัณฑ์ที่เด็กสนใจ งานแสดงศิลปะที่จัดโดยภาครัฐ และเอกชน งานแสดงดนตรีในสวน เพื่อให้เด็กได้รับประสบการณ์เพิ่มมากขึ้น
นอกจากนี้อาจใช้ความชอบทางด้านศิลปะ หรือ ดนตรีมาเป็นส่วนประกอบในการเรียน ทำให้เด็กเรียนรู้ได้ดียิ่งขึ้น เช่น นำเสนอให้เด็กใช้วิธีการวาดภาพจดบันทึกในวิชาเรียน (Visual note-taking) ผู้ปกครองสามารถ ซื้อหนังสือเกี่ยวกับ visual note-taking ให้เด็กศึกษาด้วยตนเอง หรือเข้า workshop ที่มีการสอนเรื่องนี้ ในส่วนของดนตรี มีงานวิจัยว่า ฟังดนตรี classic ในระหว่างทำงานนั้นช่วยให้บุคคลมีสมาธิในการทำงานมากขึ้น ผู้ปกครอง อาจสื่อสารกับเด็กและทดลองเปิดดนตรี ระหว่างที่เด็กอ่านหนังสือ หรือทำการบ้านดูก่อน หากน้องรู้สึกดี และคิดว่าทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้น ก็สนับสนุนให้เด็กใช้วิธีนี้ในการเรียนรู้ของตน อย่างไรก็ตาม ผู้ปกครองอาจช่วยในสิ่งที่เด็กไม่ถนัดได้ ซึ่งตามบุคลิกภาพของ นักสร้างสรรค์/Artistic แล้ว เด็กจะไม่มีแผน และระเบียบในการเรียนมากนัก ผู้ปกครองอาจทำให้ดูเป็นตัวอย่าง และช่วยวางแผนการเรียน เช่น ในวันอาทิตย์ชวนคุยถึงแผนที่จะทำ หรือเรียนในสัปดาห์ถัดไป หรือ อาจใช้ ตัวอย่างของ action plan ให้น้องตั้งเป้าหมาย และวางแผนการกระทำ และระยะเวลาของน้องเอง
S = Social
นักช่วยเหลือ คือ คนที่ชอบช่วยเหลือ ชอบบริการ ช่วยเหลือผู้อื่น ช่วยคนที่ยากลำบาก ทำงานที่ต้องเสียสละด้วยความสมัครใจ มีทักษะในการพูด การติดต่อประสานงานกับผู้อื่น
คำจำกัดความ
น้องมีความสามารถในการทำงานร่วมกับผู้อื่น ชอบช่วยเหลือ มีความเข้าใจคนอื่นได้เป็นอย่างดี มีความเป็นกันเอง มีทักษะในการสื่อสารเพื่อทำความเข้าใจบุคคลอื่น ดังนั้น ผู้ที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักช่วยเหลือ/Social จึงชอบงานที่ได้ให้ความรู้ อบรมและพัฒนาผู้อื่น ชอบกิจกรรมที่ได้ให้บริการชุมชนและเกิดประโยชน์ต่อชุมชนและสังคม
อย่างไรก็ตามบุคคลที่มีลักษณะแบบ กลุ่มนักช่วยเหลือ/Social นี้จะไม่ถนัดในเรื่องการวิเคราะห์ตามหลักการและกฎเกณฑ์ ทำให้ขาดทักษะทางด้านอุปกรณ์ เครื่องมือต่างๆ รวมถึงการกีฬาและกิจกรรมกลางแจ้ง
ด้านการเรียน
เนื่องจากบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักช่วยเหลือ/Social มีทักษะทางด้านการพูดและการเข้าสังคม รวมถึงชอบช่วยเหลือผู้อื่น ในการเรียนรู้ หรือทบทวนบทเรียน ผู้ปกครองอาจสนับสนุนให้เด็กที่มีบุคลิกภาพเช่นนี้ ทบทวนบทเรียนเป็นกลุ่ม โดยช่วยเหลือกันอ่านและสรุปบทเรียน เขาจะสามารถทำหน้าที่สมาชิกกลุ่มได้เป็นอย่างดี แต่ผู้ปกครองอาจมีส่วนช่วยในการพูดคุยถามคำถามเพื่อฝึกให้น้องได้คิดวิเคราะห์อย่างเป็นระบบ เช่น สิ่งที่สรุปนี้มาได้อย่างไร เพราะอะไรจึงคิดเช่นนั้น และหลักฐานสนับสนุนสิ่งที่สรุปมานั้นคืออะไร เพื่อฝึกให้เขาได้คิดวิเคราะห์ข้อมูลโดยรอบ
การที่น้องมีจิตใจที่ชอบช่วยเหลือเมตตากรุณา และชอบพัฒนาผู้อื่น ผู้ปกครองอาจส่งเสริมให้เขาได้ลองสมมติบทบาทเป็นครู ในการทบทวนบทเรียน เพื่อจะได้สัมผัสบทบาทที่เขาอาจชอบในการประกอบอาชีพในอนาคต
E = Enterprising
นักโน้มน้าว คือ คนที่มีลักษณะเป็นผู้นำ กล้าคิดกล้าทำ กระตือรือร้น เป็นนักวางแผนเพื่อผลประโยชน์ ขายของเก่ง และมีทักษะการโน้มน้าวคนที่ดีมากๆ
คำจำกัดความ
น้องมีลักษณะของความเป็นผู้นำ เชื่อมั่นในตนเอง มีทักษะในการพูดโน้มน้าวให้ผู้อื่นคล้อยตามได้ มีทักษะการพูดที่ดูน่าเชื่อถือ พูดตรงไปตรงมา เปิดเผย กล้าโต้แย้ง กล้าแสดงออก และชอบพบปะผู้คน มีปฏิสัมพันธ์กับคนอื่นๆ
ในการทำงาน บุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักโน้มน้าว/Enterprising จะมีความกระตือรือร้นในการทำงานสูง มีความคล่องแคล่ว ชอบการทำงานเป็นกลุ่มและเป็นผู้นำกลุ่ม แต่ความเป็นผู้นำ ก็ทำให้มีแนวโน้มที่จะควบคุมผู้อื่นในบางครั้ง และบุคลิกแบบนี้มักจะไม่ชอบงานที่ต้องเกี่ยวกับการสังเกต หรือด้านเทคนิค และด้านวิทยาศาสตร์
ด้านการเรียน
เนื่องจากบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักโน้มน้าว/Enterprising ซึ่งเป็นคนที่มีทักษะในการพูด และมีความเป็นผู้นำ รวมถึงชอบทำงานเป็นกลุ่ม บุคลิกภาพเหล่านี้สามารถช่วยการเรียนรู้ของเด็กให้ดีขึ้น โดยสนับสนุนให้เขาเรียนรู้เป็นกลุ่ม และเรียนรู้ผ่านการพูด เช่น ในการทบทวนบทเรียน อาจสนับสนุนได้ด้วยการให้ทบทวนบทเรียนกับเพื่อน โดยเสนอให้สรุปบทเรียนเพื่อที่จะไปสรุป และอภิปรายกับเพื่อนในกลุ่ม หรือ หากทบทวนการเรียนกับผู้ปกครอง อาจวางบทบาทสมมติให้น้องเป็นครูสอนผู้ปกครอง ในเรื่องที่ตนเองได้เรียนมา บุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักโน้มน้าว/Enterprising จะไม่ถนัดทางด้านวิทยาศาสตร์ ดังนั้นผู้ปกครองอาจช่วยให้น้องได้เรียนรู้วิชาทางด้านวิทยาศาสตร์ได้ดียิ่งขึ้นผ่านการทบทวนบทเรียนแบบที่เขาจะเรียนรู้ได้ดี
นอกจากนี้ การที่เด็กมีทักษะทางด้านการพูดโน้มน้าว ผู้ปกครองอาจแนะนำให้น้องเข้าร่วมงานสัมมนา ที่มีนักพูด หรือคนที่พูดสร้างแรงบันดาลใจให้ผู้อื่น หรือ แนะนำวีดีโอคลิปที่มีการพูดสร้างแรงบันดาลใจ เช่น TED talk ให้เขาได้ดู เพื่อจะได้มีตัวอย่าง หรือต้นแบบของสิ่งที่เขาสามารถทำได้ในอนาคต ซึ่งการที่มีทักษะการพูดประกอบกับบางสิ่งที่น้องมีความเชี่ยวชาญและถนัด อาจสามารถสร้างประโยชน์ในการสอนบุคคลอื่นต่อไปได้
C = Conventional
นักจัดการ คือ คนที่มีบุคลิกแบบนักวางแผน ทำตามระเบียบ มีรูปแบบการทำงานที่ชัดเจน ชอบจัดระบบงานเข้าเป็นหมวดหมู่ และมีการจัดเก็บบันทึก และรวบรวมสิ่งของอย่างมีระบบ
คำจำกัดความ
น้องชอบการทำงาน หรือการเรียนที่เป็นรูปธรรม มีระเบียบแบบแผน ละเอียดถี่ถ้วน มักจะไม่ยืดหยุ่น ในการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็ว มักจะทำตามแบบแผนเดิมที่ปฏิบัติกันมา ทำตามที่สังคมส่วนใหญ่ยอมรับ มีความเป็นอนุรักษ์นิยม และมีความรับผิดชอบสูง ในบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักจัดการ/Conventional จะสามารถควบคุมอารมณ์ได้ดี มักจะไม่ใช้อารมณ์ในการตัดสินใจ
ด้านการเรียน
เนื่องจากบุคคลที่มีบุคลิกภาพแบบ กลุ่มนักจัดการ/Conventional ชอบสิ่งที่เป็นรูปธรรม และระเบียบแบบแผน ผู้ปกครองสามารถสร้างประสบการณ์เกี่ยวกับอาชีพที่ทำงานเป็นระบบระเบียบ เช่น พาเด็กไปพิพิธภัณฑ์ธนาคาร หรือชี้ให้น้องคอยสังเกตบุคคลที่ปฏิบัติงานที่เป็นระบบระเบียบที่พบในชีวิตประจำวัน เมื่อเด็กพบว่ามีความสนใจในอาชีพไหน ก็ให้ศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมตามความต้องการของเขา
ติดตามคอนเทนต์ ทั้งหมด ได้ที่ หน้ารวมบทความ
ติดตามคอนเทนต์จิตวิทยาใหม่ ๆ อัปเดตทุกสัปดาห์ ได้ที่ เพจ Learn O Life ให้ชีวิตเลือกถูกทาง
